Các bệnh truyền nhiễm có khả năng lan truyền mạnh mẽ có nguy cơ gây ra đợt dịch. Đây là những bệnh được gây ra bởi vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng.
Hãy cùng phaideponline.net tìm hiểu về khái niệm bệnh lây nhiễm và các bệnh truyền nhiễm phổ biến.
1. Tìm hiểu Bệnh truyền nhiễm là gì?
Bệnh truyền nhiễm, còn được gọi là bệnh lây, là một loại bệnh tồn tại trên mọi châu lục, nhưng đặc biệt phổ biến ở các quốc gia có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm.
Nguyên nhân của các bệnh truyền nhiễm là do sự hoạt động của vi sinh vật như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, được gọi chung là mầm bệnh.
Bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan trong cộng đồng thông qua nhiều con đường khác nhau hoặc đôi khi chỉ lây qua một con đường duy nhất.
Các bệnh truyền nhiễm trở thành các đợt dịch với số lượng người mắc bệnh lớn và phân bố qua các giai đoạn: giai đoạn ủ bệnh, giai đoạn bùng phát, giai đoạn lan rộng, giai đoạn suy yếu và giai đoạn phục hồi.
Mỗi bệnh truyền nhiễm được gây ra bởi một loại mầm bệnh. Trong một số trường hợp đặc biệt, có sự kết hợp của hai hoặc nhiều loại mầm bệnh (ví dụ như sốt rét do kết hợp giữa P.falciparum và P.vivax).
2. Nguyên nhân gây ra bệnh truyền nhiễm
Một số nguyên nhân gây ra các bệnh truyền nhiễm là:
– Tiếp xúc trực tiếp
- Bị bệnh do tiếp xúc trực tiếp với tác nhân gây bệnh.
- Lây truyền từ người sang người thông qua đường hô hấp hoặc qua vết thương.
- Truyền từ mẹ sang con.
- Truyền nhiễm từ vật nuôi như chó, mèo.
– Tiếp xúc gián tiếp
- Lây truyền qua đường không khí như bệnh sởi.
- Lây truyền do tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng chứa mầm bệnh.
- Truyền qua thức ăn, nước uống chứa mầm bệnh.
- Do các vật trung gian lây bệnh.
2. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp
Dưới đây là một số các bệnh truyền nhiễm phổ biến:
2.1. Các bệnh truyền nhiễm nhóm A
Nhóm A bao gồm những bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh chóng, lan rộng và có tỷ lệ tử vong cao, hoặc nguyên nhân gây bệnh chưa được rõ ràng.
Các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A gồm:
- Bệnh bại liệt;
- Bệnh cúm A – H5N1;
- Bệnh dịch hạch;
- Bệnh đậu mùa;
- Bệnh sốt xuất huyết do vi rút Ebola, Lassa hoặc Marburg;
- Bệnh sốt Nile;
- Bệnh sốt vàng;
- Bệnh tả;
- Bệnh viêm đường hô hấp cấp nặng do vi rút và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới phát sinh với nguyên nhân chưa rõ ràng;
- Bệnh viêm đường hô hấp cấp do nCoV gây ra (hay còn được gọi là Covid-19).
2.2. Các bệnh truyền nhiễm nhóm B
Nhóm B bao gồm những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh chóng và có thể gây tử vong.
Các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B bao gồm:
- Bệnh do vi rút Adeno;
- Bệnh HIV/AIDS (gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người);
- Bệnh bạch hầu;
- Bệnh cúm;
- Bệnh dại;
- Bệnh ho gà;
- Bệnh lao phổi;
- Bệnh liên cầu lợn ở người;
- Bệnh lỵ Amibe;
- Bệnh lỵ trực trùng;
- Bệnh quai bị;
- Bệnh sốt Dengue, sốt xuất huyết Dengue;
- Bệnh sốt rét;
- Bệnh sốt phát ban;
- Bệnh sởi;
- Bệnh tay-chân-miệng;
- Bệnh than;
- Bệnh thủy đậu;
- Bệnh thương hàn;
- Bệnh uốn ván;
- Bệnh Ru-bê-ôn;
- Bệnh viêm gan vi rút;
- Bệnh viêm màng não do não mô cầu;
- Bệnh viêm não virus;
- Bệnh xoắn khuẩn vàng da;
- Bệnh tiêu chảy do vi rút Rota;
- Bệnh do vi rút Zika;
- Bệnh đậu mùa khỉ.
2.3. Các bệnh truyền nhiễm nhóm C
Nhóm C gồm các bệnh truyền nhiễm ít nguy hiểm, khả năng lây truyền không nhanh.
Các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm C gồm:
- Bệnh do vi khuẩn Chlamydia;
- Bệnh giang mai;
- Các bệnh do giun;
- Bệnh lậu;
- Bệnh mắt hột;
- Bệnh do nấm Candida albicans;
- Bệnh Nocardia;
- Bệnh phong;
- Bệnh do vi rút Cytomegalo;
- Bệnh do vi rút Herpes;
- Bệnh sán dây;
- Bệnh sán lá gan;
- Bệnh sán lá phổi;
- Bệnh sán lá ruột;
- Bệnh sốt mò;
- Bệnh sốt do Rickettsia;
- Bệnh sốt xuất huyết do vi rút Hanta;
- Bệnh do vi ký sinh trùng Trichomonas;
- Bệnh viêm da mụn mủ truyền nhiễm;
- Bệnh viêm họng, viêm miệng, viêm tim do vi rút Coxsakie;
- Bệnh viêm ruột do ký sinh trùng Giardia;
- Bệnh viêm ruột do vi khuẩn Vibrio Parahaemolyticus và các bệnh truyền nhiễm khác.
3. Bệnh truyền nhiễm có phổ biến ở nước ta hay không?
Trong thời đại hiện nay, nhờ sự tiến bộ của khoa học nói chung và y học nói riêng, đã có rất nhiều bệnh truyền nhiễm được kiểm soát và loại bỏ hoàn toàn, như bệnh đậu mùa.
Tuy nhiên vẫn tồn tại những bệnh truyền nhiễm lan rộng, tiếp tục đe dọa sức khỏe nhân loại, như sốt rét, viêm gan vi rút, sốt xuất huyết Dengue, sốt xuất huyết Ebola, bệnh HIV/AIDS…
Một số mầm bệnh đã biến đổi và gây ra các bệnh lý mới, rất nghiêm trọng và khó chẩn đoán (như SARS, cúm A H5N1, Covid-19…).
Với đặc điểm là một quốc gia nằm trong khu vực nhiệt đới, Việt Nam đối mặt với điều kiện sống còn khá thấp và tập quán sinh hoạt lạc hậu.
Do đó các bệnh truyền nhiễm vẫn chiếm tỷ lệ cao, và vụ dịch xảy ra thường xuyên suốt năm (như sốt xuất huyết Dengue, sốt rét, lỵ trực trùng, lỵ amip…).
4. Biện pháp phòng ngừa lây nhiễm bệnh truyền nhiễm
4.1. Tiêm vắc-xin
Đó là một biện pháp tích cực để phát triển miễn dịch trong cơ thể, đặc biệt là cho những người có nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh.
Việc tiêm phòng phải được thực hiện khi sức khỏe tốt, tuân thủ đúng lịch trình. Khi tỷ lệ người tiêm phòng tăng lên, số lượng người có miễn dịch trong cộng đồng cũng tăng, làm cho việc lây truyền bệnh khó hơn và giảm khả năng dịch bệnh lan rộng.
Một hạn chế là không phải bệnh truyền nhiễm nào cũng có vắc-xin và chi phí tiêm phòng cũng là một rào cản đáng kể.
4.2. Vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm
Hãy ăn thức ăn đã nấu chín, uống nước đun sôi sau khi lọc hoặc xử lý, và lưu trữ thực phẩm đã chế biến một cách an toàn.
Hạn chế ruồi và côn trùng xâm nhập vào thức ăn. Đừng sử dụng chung các dụng cụ chế biến thực phẩm sống và chín.
Những biện pháp này sẽ giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hóa như bệnh tả, bệnh lỵ, bệnh thương hàn,…
4.3. Giữ vệ sinh cá nhân
Rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với các vật dụng. Đảm bảo vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
Tắm gội đều đặn để ngăn ngừa bệnh viêm nhiễm trên da. Hãy thường xuyên rửa tay, đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt là khi tiếp xúc với đám đông.
4.4. Giữ môi trường sạch sẽ
Xóa bỏ các môi trường sinh sản của muỗi, đảm bảo cung cấp nước sạch cho uống và sinh hoạt. Tiến hành thu gom và xử lý rác thải, chất thải từ con người và động vật.
Nuôi cá diệt muỗi, sử dụng hóa chất để tiêu diệt muỗi và ruồi, loại bỏ các vật dụng chứa nước để hạn chế nơi sinh sản của muỗi.
4.5. Sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn
Tuân thủ lối sống chung thủy, không tham gia quan hệ tình dục vô trách nhiệm, sử dụng bao cao su, tránh tiêm chích ma túy…
Bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh, có thể ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục (như giang mai, lậu, HIV,…) và các bệnh lây qua các chất tiết cơ thể khác (viêm gan B, viêm gan C…).
Khi xác định mắc các bệnh truyền nhiễm, việc đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm rất quan trọng.
Điều trị kịp thời giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng, tránh sự phát triển nặng và giảm nguy cơ tử vong, đồng thời giảm khả năng lây truyền bệnh cho cộng đồng.
Lời kết
Qua bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về các bệnh truyền nhiễm. Hãy chia sẻ nó với người thân và bạn bè để cùng nhau tìm hiểu nhé.
